มิหมี่ ธนิษฐา นันทาพจน์ 

จานีน ยโสวันต์

มิหมี่ ธนิษฐา นันทาพจน์ สร้างสรรค์งานศิลปะที่มีความสนใจในเรื่องราว
ของงานเย็บปักถักร้อย จากประสบการณ์การสอนศิลปะที่มหาวิทยาลัยทักษิณเป็น
เวลา 6 ปี เธอได้สร้างสรรค์งานจัดวางเชิงสร้างสรรค์ ทั้งงานจัดวางขนาดกลาง
และขนาดใหญ่
        เธอเกิดเมื่อปี พ.ศ. 2529 ที่จังหวัดพังงา เรียนศิลปะ ในชั้นมัธยมศึกษา
ตอนปลายจากวิทยาลัยช่างศิลป์จังหวัดนครศรีธรรมราช เธอจบการศึกษาระดับ
ปริญญาตรีและปริญญาโท สาขาภาพพิมพ์ สำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาเอก
สาขาวิชาทัศนศิลป์ จากคณะจิตรกรรม ประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัย
ศิลปากร
        ธนิษฐาสร้างสรรค์ผลงานด้วยเทคนิคสื่อผสมและศิลปะจัดวาง ผ่านความ
สนใจในความหมายของวัสดุ เช่น เส้นด้าย เส้นไหม หรือ ดิ้น ที่สื่อถึงสายใยและ
ความผูกพันจากความรักในความทรงจำของผู้หญิงในครอบครัว ภูมิปัญญาความรู้
ที่เกี่ยวกับการ เย็บ ปัก ถัก ร้อย รวมไปถึงงานหัตถกรรม งานฝีมือ ซึ่งถูกถ่ายทอด
ส่งต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น เป็นแรงบันดาลใจให้นำวัสดุหรือเส้นใยที่มีความอ่อนนุ่มมา
ซ่อมแซมวัตถุหรือเชื่อมผสานวัสดุที่มีความหมายในความทรงจำ ผ่านกิจกรรมการ
ทำงานบ้านและวัฒนธรรมการซ่อมแซมของผู้หญิง

        ได้รับรางวัลจากการประกวดศิลปกรรมระดับประเทศและได้ร่วมแสดงผล
งานในระดับนานาชาติมากมาย อาทิ รางวัลเกียรตินิยมเหรียญเงิน การแสดง
ศิลปกรรมร่วมสมัยของศิลปินรุ่นเยาว์ ครั้งที่ 28 รางวัลดีเด่น  การประกวด
ศิลปกรรม "นำสิ่งที่ดีสู่ชีวิต" ครั้งที่ 23 รางวัลยอดเยี่ยม จากเวที YOUNG THAI
ARTIST AWARD 2011 เป็นศิลปินรุ่นใหม่ที่ได้รับคัดเลือก จากโครงการสรรค์
สร้างศิลปินร่วมสมัย ประจำปี 2555 ไปแสดงผลงาน ณ นครลอสแอนเจลิส รางวัล
ยอดเยี่ยมการประกวดศิลปกรรมร่วมสมัย ประจำปี 2555 ธนาคารกสิกรไทย รางวัล
เกียรตินิยมเหรียญเงิน การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 58 ประเภทสื่อประสม
ฯลฯ มีผลงานที่ร่วมแสดงในนิทรรศการต่าง ๆ ทั้งในประเทศไทย ญี่ปุ่น โรมาเนีย
โปแลนด์ มาเลเซีย ไต้หวัน ฯลฯ

ปัจจุบัน มิหมี่ ธนิษฐา นันทาพจน์ เป็นอาจารย์ประจำภาควิชาทัศนศิลป์
สาขาศิลปะภาพพิมพ์ คณะวิจิตรศิลป์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

JY. แรงบันดาลใจทางศิลปะ: ผลงานของคุณมักจะผสมผสานแนวคิดร่วมสมัยเข้า
กับเทคนิคแบบดั้งเดิม คุณสามารถแบ่งปันข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับแหล่งที่มาของ
แรงบันดาลใจที่ขับเคลื่อนกระบวนการสร้างสรรค์ของคุณได้หรือไม

TN. ได้ค่ะ ดังคำกล่าวที่ว่า "ศิลปะคือชีวิต" แรงบันดาลใจในการทำงานศิลปะของ
ดิฉันมาจากสิ่งรอบตัว เรื่องราวประสบการณ์จากความทรงจำและเหตุการณ์ที่ผ่าน
มาในช่วงชีวิตหนึ่งของเรา คือ สิ่งที่ส่งผลต่อความคิดต่อการแสดงออกทางศิลปะ
โดยมีที่มาจากความเป็นลูกผู้หญิง หน้าที่ การเรียนรู้ การถ่ายทอดสิ่งต่าง ๆ จาก
ผู้หญิงในครอบครัว (จากยาย แม่ ป้า และน้า) ผ่านความรักและความห่วงใย ด้วย
การตีความสิ่งเหล่านี้เป็นเหมือนกับสายใยหรือสายสัมพันธ์ของคนในครอบครัว
โดยใช้เส้นด้าย เส้นไหม หรือดิ้น มาเป็นวัสดุสำคัญในการทำงาน ผ่านเทคนิค
วิธีการปักเย็บ ซ่อมแซม ที่เป็นงานบ้าน งานฝีมือของผู้หญิงซึ่งถูกส่งต่อและ
ถ่ายทอดภูมิปัญญานี้มาจากรุ่นสู่รุ่น ด้วยเทคนิคการปะผ้าขาดที่เรียกว่า "ชุน"
นอกจากนี้ ดิฉันยังสนใจในปรัชญาแนวคิดกับวิธีซ่อมแซมภาชนะของชาวเอเชีย
เช่น การซ่อมด้วยทองของญี่ปุ่น เรียกว่า "คินสึงิ" (金継ぎ, "kintsugi")  และการ
ซ่อมด้วยลวดโลหะของจีน เรียกว่า "ตีปลิง" (鋦瓷, "juci") มาประยุกต์ร่วมกับการ
สร้างงานศิลปะที่ถูกทำขึ้นจากเซรามิคเครื่องเคลือบที่มีรอยแตกร้าวเสียหาย
สำหรับดิฉันการนำเทคนิควิธีการในแบบดั้งเดิมที่อยู่ในความทรงจำมาถ่ายทอด
เป็นผลงาน ส่วนหนึ่ง มันทำให้เรารำลึกถึงเรื่องราวหรือเหตุการณ์ในอดีตที่เคยมี
ร่วมกับบุคคลในครอบครัว ทำให้เราสนใจในเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ผ่านการ
ซ่อมแซมที่สามารถเชื่อมโยงไปสู่บริบททางความคิดของผู้คน ผ่านสังคม ผ่าน
วัฒนธรรมในช่วงเวลาต่าง ๆ ด้วยการทำงานศิลปะที่อาศัยการรวมความเป็นดั้งเดิม
ความเป็นอดีตกับปัจจุบันไว้ด้วยกัน และยังทำให้รู้สึกถึงความเป็นร่วมสมัยอีกด้วย

JY. อิทธิพลทางวัฒนธรรม: ภูมิหลังทางวัฒนธรรมและประสบการณ์ส่วนตัวของ
คุณมีอิทธิพลต่อธีมหรือหัวข้อในงานศิลปะของคุณอย่างไร มีการอ้างอิงทาง
วัฒนธรรมเฉพาะเจาะจงใดบ้างที่สำคัญในผลงานของคุณ

TN. เชื่อว่าอิทธิพลจากภูมิหลังทางวัฒนธรรมและประสบกาณ์ส่วนตัวมีผลกับการ
ทำงานของศิลปินทุกคน เพราะเป็นเหมือนแรงขับ แรงผลักดันในการถ่ายทอด
ความคิดให้ออกมาเป็นงานศิลปะ โดยธีมหลัก ๆ ในการทำงานของดิฉันมีประเด็น
เกี่ยวกับการซ่อมแซม การเยียวยาทางกายภาพและจิตใจ โดยใช้ภาชนะเซรามิคที่
แตกร้าวมาเป็นวัตถุ วัสดุ สัญลักษณ์เปรียบแทนตัวบุคคลหรือชีวิตที่เปราะบาง
หากผู้ชมมองผลงานของดิฉันแล้วพิจารณาหรือตีความกับสิ่งที่เห็นผ่านตัวงาน
นอกจากภาชนะใบหนึ่งที่ได้รับการซ่อมแซมต่อประกอบขึ้นมาใหม่แล้วยัง
สอดแทรกไว้ด้วยประเด็นต่าง ๆ มากมาย อาทิเช่น การสมานเยียวยา ความเป็น
ผู้หญิง ภูมิปัญญา งานบ้าน การถักทอ เส้นใยที่เป็นนัยยะสัญลักษณ์สื่อแทนความ
รัก ความผูกพัน ร่องรอย ตำหนิที่เปรียบเหมือนกับบาดแผล การมีสติ การทำสมาธิ
ที่เกิดขึ้นในระหว่างการถักเย็บ เห็นถึงความพยายามที่จะปะติดปะต่อเศษภาชนะที่
แตกสลายให้คืนกลับมาอยู่รวมกัน เห็นความไม่จีรังยั่งยืน ความเสื่อมสลายที่เป็น
สัจธรรมของธรรมชาติ ซึ่งเป็นข้อคิดเป็นพุทธปรัชญาในศาสนาที่ผู้สร้างสรรค์นับ
ถือ เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดคือหัวข้อ คือธีม ที่สนใจและนำมาเป็นประเด็นในการทำงาน
ศิลปะของตนเองเสมอ ขึ้นอยู่กับว่าเราอยากนำเสนอหรือเน้นประเด็นใด ในแต่ละ
ครั้งสนใจอะไร แล้วจึงถ่ายทอดประเด็นนั้นผ่านความคิด เทคนิค และวัสดุที่แสดง
ความเป็นเรา ผ่านความถนัดในการสร้างงานศิลปะในแบบของเรา ซึ่งถูกหล่อ
หลอมปลูกฝังมาจากการเลี้ยงดู จากวัฒนธรรมความเชื่อที่ผู้หญิงมีหน้าที่ มีความ
รับผิดชอบที่สำคัญต่อคนในครอบครัว

JY. ความท้าทายทางศิลปะ: อะไรคือแง่มุมที่ท้าทายที่สุดบางประการในการเป็น
ศิลปินในโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในปัจจุบัน คุณปรับตัวหรือเอาชนะความ
ท้าทายเหล่านี้ได้อย่างไร

TN. ความท้ายทายที่สุดของการเป็นคนทำงานศิลปะสำหรับดิฉัน โดยส่วนตัวคิด
ว่านอกเหนือจากกระแสของโลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดแล้ว คือ การตามโลก
ศึกษา วิเคราะห์ความเคลื่อนไหวหรือความเปลี่ยนแปลงนั้นบ้างในบางโอกาส แต่
ขณะเดียวกันการรักษาความเป็นตัวของตัวเอง ความอดทนและซื่อสัตย์ต่อการ
ทำงานศิลปะก็ยังเป็นสิ่งสำคัญ ด้วยกระแสความนิยมในการสะสม การประยุกต์ใช้
เทคโนโลยี AI ที่สะดวกสบาย ฯลฯ บางครั้งอาจเป็นแรงขับให้ศิลปิน นักศึกษา
ศิลปะ รวมไปถึงคนทำงานสร้างสรรค์วางมือจากงานที่ต้องใช้ทักษะฝีมือ ใช้
ระยะเวลา หรือไม่ตามเทรนด์ ไม่มีความแปลกใหม่ให้ดึงดูดใจ อยากทดลอง
ทำงานที่เป็นกระแส เพื่อให้งานที่ตนเองสร้างขึ้นมีผู้คนนิยมชมชอบ และ
เปลี่ยนเป็นทุนทรัพย์ การยึดมั่นในแนวทางการทำงานศิลปะของตนเองอาจทำให้
หมดกำลังใจบ้างในบางครั้ง หรือหลาย ๆ ครั้ง ขอให้คิดว่าเทคโนโลยีพัฒนา
รวดเร็ว เทรนด์หรือกระแสนั้นเปลี่ยนไปไว มีสิ่งใหม่เกิดขึ้นมาอยู่ตลอด ในฐานะ
คนทำงานศิลปะต้องเรียนรู้และพัฒนาผลงานอยู่เสมอ เปิดใจรับความเปลี่ยนแปลง
กับสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัวในช่วงเวลาต่าง ๆ ควบคู่ไปกับการมีความมั่นคงต่อการสร้าง
งานศิลปะในแบบของเรา ที่เรารัก ที่เราสนใจ ไม่ได้ตามความชอบหรือตามกระแส
ใคร มันคือความท้าทายอย่างหนึ่ง และในขณะเดียวกันก็แสดงให้เห็นถึงความ
มุ่งมั่นของคนทำงานศิลปะ ซึ่งมีแนวทางการสร้างสรรค์ที่มีความเป็นปัจเจกบุคคล
เป็นตัวของตัวเอง

JY. สื่อและเทคนิค: คุณทำงานกับสื่อต่าง ๆ มากมาย คุณตัดสินใจอย่างไรว่าสื่อ
หรือเทคนิคใดเหมาะสมที่สุดสำหรับชิ้นงานหนึ่ง ๆ มีสื่อเฉพาะที่คุณรู้สึกเชื่อมโยง
มากที่สุดหรือไม่

TN. สื่อและเทคนิค เมื่อพูดถึงประเด็นนี้ขออนุมานคำว่า "สื่อ" คือ "วัสดุ" ในการ
ทำงานศิลปะของเรา วัสดุหลัก ๆ ที่ปรากฏชัดเจนในผลงาน ได้แก่ ภาชนะเครื่อง
เคลือบ รวมไปถึงเศษชิ้นส่วนเล็ก ๆ จากภาชนะต่างชนิดกัน วัสดุเส้นใยในการ
ซ่อมแซม เช่น เส้นด้าย เส้นไหม ใยกัญชง และดิ้น ฯลฯ ซึ่งสื่อสัญลักษณ์ที่เลือก
นำมาใช้มีความหมายทางความคิดและความรู้สึกกับตัวผู้สร้างสรรค์ อาทิเช่น
ภาชนะเซรามิคหรือภาชนะแก้วที่แตกร้าว มีตำหนิ นอกจากจะให้ความหมายใน
เรื่องของความเปราะบาง บาดแผล และความร้าวร้านแล้ว กรรมวิธีการทำ รูปทรง
ขนาด สีสัน ลักษณะการใช้งาน ตลอดจนที่มาของภาชนะนั้น ๆ มีความสำคัญต่อ
การตัดสินใจในการคัดเลือกเพื่อนำมาสร้างเป็นผลงาน เช่น ภาชนะดินเผา แก้ว
หรือเซรามิค มีความแตกต่างกันของกระบวนการผลิต ในเรื่องการเผา อุณหภูมิ
ความแกร่ง ความหนา ความทึบหรือโปร่งใส ฯลฯ การวางแผนการทำงานจาก
รูปทรง ขนาด สีสัน ลวดลาย และรูปแบบการใช้งานเดิม รวมไปถึงแหล่งที่มาของ
ภาชนะ มีผลอย่างยิ่งต่อการกำหนดกรอบแนวทางการสร้างสรรค์และการติดตั้ง
ผลงาน เช่น การจัดวางผลงานในลักษณะที่เป็นคู่ เป็นกลุ่มภาชนะ หรือติดตั้งอยู่
เพียงชิ้นเดียว เป็นต้น และเมื่อนำเส้นใยมาเย็บร้อย ปะชุนในบริเวณพื้นที่ว่าง
ทดแทนชิ้นส่วนภาชนะที่ขาดหายไป การเชื่อมประกอบรอยแตกแต่ละชิ้นให้ยึดติด
เข้าด้วยกันได้อีกครั้งด้วยการเย็บ ถัก ร้อย ขัด ผูก สาน คือการสร้างความหมาย
ของการผสาน การสมาน เยียวยา และการเติมเต็ม ฯลฯ ผ่านวิธีการหรือเทคนิค
คือความนัยที่แฝงอยู่ในเทคนิควิธีการทำงาน ในส่วนของเส้นใยซึ่งเป็นวัสดุที่มี
ความหมายในความทรงจำ เป็นสื่อสำคัญที่เชื่อมโยงความคิด ความรู้สึกทั้งหมด
ของคนทำงานศิลปะอย่างเรา จึงได้ถูกหยิบยกมาเปรียบกับสายสัมพันธ์ สายใย
จากความรักของคนในครอบครัว ผ่านผิวสัมผัสที่มีความอ่อนนุ่ม ยืดหยุ่น และ
อบอุ่น คือความหมายที่แฝงอยู่ในตัวสื่อหรือวัสดุ
การตีความจากนัยยะสัญลักษณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อเทคนิควิธีการกับสื่อวัสดุถูกนำมา
ประกอบร่วมกันจนสำเร็จเป็นชิ้นงาน ตรงตามวัตถุประสงค์ของการสร้างสรรค์
ศิลปินใช้สื่อและเทคนิคเพื่อเชื่อมโยงความคิด ความรู้สึกของตนเอง ด้วยการ
ถ่ายทอดความเป็นนามธรรมให้ออกมาเป็นรูปธรรมผ่านผลงานที่เป็นเสมือน
สื่อกลาง ซึ่งเชื่อมโยงความเข้าใจระหว่างศิลปินกับผู้ชมงานศิลปะ

JY. โครงการในอนาคต: โครงการในอนาคตหรือเป้าหมายทางศิลปะของคุณคือ
อะไร คุณมองเห็นภาพการเดินทางทางศิลปะของคุณที่พัฒนาไปอย่างไรในอีก
ไม่กี่ปีข้างหน้า

TN. เป้าหมายในเส้นทางของการทำศิลปะต่อจากนี้ มีแผนงานอีกมากมายที่
อยากจะทำ ซึ่งเกิดขึ้นระหว่างการทำงานในแต่ละครั้ง คล้ายกับเวลาที่เราขับรถ
โดยมีจุดมุ่งหมายแล้วอยู่ที่หนึ่ง แต่ในระหว่างทางเราได้เจอสถานที่ที่สวยงามและ
น่าสนใจ คิดว่าจะต้องกลับมาเยือนและสำรวจสถานที่แห่งนี้ให้ได้ มันคือความสนุก
ของการเดินทางในเส้นทางสายศิลปะที่เราเลือก เราเรียนรู้การสร้างงานศิลปะผ่าน
การใช้ชีวิต เมื่อชีวิตเรายังดำเนินต่อไปการเรียนรู้จึงยังไม่มีที่สิ้นสุด ซึมซับแรง
บันดาลใจในการทำงานผ่านสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่รอบตัว ผ่านความรู้สึกที่มีต่อสิ่ง
เหล่านั้น หากถามว่าต่อไปในอนาคตจะยังทำงานที่เกี่ยวกับการเย็บ การซ่อมแซม
ไปตลอดหรือไม่ ขอตอบว่าคงจะยังทำอยู่ แต่อาจพัฒนารูปแบบของผลงานหรือ
การใช้วัสดุ โดยประยุกต์ร่วมกับเทคนิควิธีการในแบบดั้งเดิมที่ได้จากการศึกษา
ค้นคว้าเพิ่มเติมมาใหม่ ผลงานอาจพัฒนาไปจากการเย็บซ่อมแค่เพียงภาชนะวัตถุ
สู่การเย็บซ่อมพื้นที่ที่เคยมีเหตุการณ์หรือเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ ที่รู้สึกว่า
อยากกลับไปแก้ไขบูรณะ ซ่อมแซมพื้นที่ว่าง ถักชุนขึ้นในอากาศ เป็นต้น ด้วย
ความเป็นไปได้จากเทคนิควิธีการ จากนัยยะของงานซ่อมแซมกับพลังของความ
เป็นผู้หญิงสร้างให้เกิดความท้าทายและน่าอัศจรรย์แก่การทำงานศิลปะได้อย่างไม่
รู้จบ ไม่ว่าในอนาคตอีกกี่ปีข้างหน้าหรืออีกหลายสิบปี ตราบที่ยังทำงานศิลปะได้
เราก็จะทำในสิ่งที่รักต่อไป